Οι ευρωεκλογές δεν κλείνουν τον κύκλο των πολιτικών εξελίξεων...

 Του Γιάννη Νικολάου





Υπάρχουν δύο τρόποι να διαβάσει κανείς τα εκλογικά αποτελέσματα. Ο πρώτος, να δει με νηφαλιότητα τα πραγματικά δεδομένα και να αναλύσει στη συνέχεια τα πως και τα γιατί, τι πήγε σωστά και τι λάθος στην στρατηγική και τις επιλογές των κομμάτων. Ο δεύτερος, είναι να αγνοήσει την ψήφο των πολιτών και να τα ερμηνεύσει κατά το δοκούν, όπως βολεύουν, προσαρμόζοντας την ψήφο στις πολιτικές του και όχι το αντίθετο.
Ας επιχειρήσουμε μία, κατά το δυνατόν, ψύχραιμη προσέγγιση:
Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ο νικητής των εκλογών. Αναμφίβολα η νίκη του δημιουργεί νέα πολιτικά δεδομένα. Η κυβέρνηση, βέβαια, διατηρεί άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία και συνεπώς δεν κινδυνεύει. Δεν μπορεί όμως να αγνοήσει τον ήχο της κάλπης.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνει να σταθεροποιεί την επιρροή του περίπου στο ¼ του εκλογικού σώματος, γεγονός σημαντικό για ένα κόμμα που προ διετίας κατέγραφε μόλις 4%. Δεν κατάφερε όμως να υπερβεί αυτό το ποσοστό. Για να επιτύχει το στόχο του και να δημιουργήσει ευρύτερο πλειοψηφικό ρεύμα, θα πρέπει να συναντήσει την παραδοσιακή δύναμη της ευρύτερης δημοκρατικής παράταξης. Ο ζωτικός πολιτικός χώρος βρίσκεται στους προερχόμενους από το μεγάλο ΠΑΣΟΚ του παρελθόντος πολίτες, που παραμένουν ακόμα σε μεγάλο βαθμό ανέστιοι. Οι ευρωεκλογές άλλωστε κατέδειξαν ότι οι κομμουνιστικογενείς δεξαμενές έχουν στερέψει (ΑΝΤΑΡΣΥΑ και ΣΧΕΔΙΟ Β’ εξαφανίστηκαν), ενώ η άνοδος του ΚΚΕ δεν δημιούργησε σοβαρό απόθεμα προς διεκδίκηση.
Απαραίτητη όμως προϋπόθεση για τη δημιουργία μεγάλου πλειοψηφικού ρεύματος, είναι οι σαφείς απαντήσεις σε κύριες στρατηγικές επιλογές, η εγκατάλειψη των αμφίσημων προσεγγίσεων και η σαφέστερη οριοθέτηση των πολιτικών του προτάσεων.
Η νίκη στην περιφέρεια Αττικής (σημαντική αναμφίβολα επιτυχία) θα προσγειώσει τον ΣΥΡΙΖΑ στη διαχείριση και τα προβλήματά της και θα αποτελέσει μια πρώτη δοκιμασία για την συμβατότητα της πολιτικής του με την πραγματικότητα και την διαχειριστική επάρκεια των στελεχών του.
Η έλλειψη σοβαρής στρατηγικής συμμαχιών κατέστη προφανής στον πρώτο γύρο των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών.
Η ΝΔ υπέστη δεινή ήττα και η προσπάθεια του κ. Σαμαρά να κάνει ότι δεν καταλαβαίνει, μάλλον επιδεινώνει την σχέση της με τους πολίτες που της απέστειλαν το ηχηρό μήνυμα. Η απώλεια επτά μονάδων σε σχέση με τον Ιούνιο του 12, δεν ισοφαρίζεται από τις περιφερειακές εκλογές και η εμμονή στην ίδια πολιτική (για την οποία έχει δεσμεύσει τη χώρα με τα αλλεπάλληλα μνημόνια) δημιουργεί δυσκολία επιλογών που θα δοκιμάσουν τον πρωθυπουργό και τα κυβερνητικά επιτελεία. Είναι προφανές ότι το success story δεν έπεισε, ούτε τα αγωνιώδη διλήμματα του πρωθυπουργού περί χάους και Αργεντινής. Αν η ΝΔ μπορεί να επιδιώξει, στα πλαίσια της δικής της έστω πολιτικής, διαζευκτικές προσεγγίσεις στους μονόδρομους των μνημονιακών πολιτικών, έχει ελπίδες να καταστήσει την ήττα διαχειρίσιμη.
Το ΠΑΣΟΚ (ΕΛΙΑ) συνέχισε την καθοδική του πορεία. Φρέναρε στο 8% που δεν αποτελεί καταστροφή, αλλά δεν κρύβει την συνεχή συρρίκνωση του πάλαι ποτέ πλειοψηφικού ρεύματος. Σε σχέση με τις εκλογές του 2012, έχασε περίπου 30% της επιρροής του. Ότι η ηγεσία και ορισμένα στελέχη του περίπου πανηγυρίζουν για την επίδοση αυτή, είναι ενδεικτικό της απόστασης που έχουν πλέον από τις πλειοψηφικές λογικές με τις οποίες πορεύτηκε το μεγάλο ΠΑΣΟΚ του παρελθόντος.
Είναι προφανές ότι η εμμονή του ΠΑΣΟΚ στην ίδια πολιτική και η στρατηγικού πλέον χαρακτήρα συμπόρευσή του με τη ΝΔ, το καθιστούν συμπληρωματική δύναμη στη κεντροδεξιά συμμαχία, παρά παράγοντα διαμόρφωσης εναλλακτικής «κεντροαριστερής» συσπείρωσης.
Η ΔΗΜΑΡ υπέστη ολική καταστροφή. Ήταν αναμενόμενη η συρρίκνωσή της ,αλλά το 1,21% ξεπέρασε και τις πιο αρνητικές προβλέψεις. Με αντιφατικά μηνύματα και χωρίς σαφή πολιτική γραμμή η ΔΗΜΑΡ αποξενώθηκε από οτιδήποτε θα μπορούσε να αποτελέσει ζωτικό πολιτικό χώρο και κινδυνεύει με πολιτική εξαφάνιση. Το αποτέλεσμα όμως δημιουργεί και ένα πρόσθετο πολιτικό θέμα. Η ΔΗΜΑΡ εκπροσωπείται στη Βουλή ως δύναμη του 6%. Έχει την πολιτική νομιμοποίηση να καθορίσει εξελίξεις στη χώρα, ενώ έχει ήδη εισπράξει την απόλυτη αποδοκιμασία του εκλογικού σώματος;
Το Ποτάμι δεν εξέπληξε με την επίδοσή του. Με δυσανάλογη για το μέγεθός του προβολή και σκόπιμη ασάφεια θέσεων, το αποτέλεσμα δεν επιλύει το ερώτημα της αντοχής του. Θα δοκιμαστεί μέχρι τις εθνικές εκλογές που θα κρίνουν αν ήρθε για αν μείνει ή θα αποτελέσει μια μικρή παρένθεση.
Στους κερδισμένους των εκλογών η Χρυσή Αυγή. Η αντιμετώπιση των ιδεών της ακροδεξιάς θα πρέπει να αποτελέσει κύρια πλευρά στην πολιτική επιχειρηματολογία των δημοκρατικών δυνάμεων, προκειμένου να περιοριστεί η απήχησή της. Πλανάται όποιος θεωρεί ότι θα ξεμπλέξουμε εύκολα (και χωρίς επίμονη πολιτική αντιπαράθεση) από το φαινόμενο.
Οι ευρωεκλογές, σε κάθε περίπτωση δεν έκλεισαν τον κύκλο των πολιτικών εξελίξεων. Το πολιτικό σκηνικό παραμένει υπό διαμόρφωση, αλλά για το προσεχές διάστημα οι συμμαχίες και οι διεργασίες θα κινούνται γύρω από το βασικό ερώτημα: με την πολιτική της ευρωπαϊκής δεξιάς (όπως έχει καταγραφεί στις συμφωνίες με τους δανειστές) ή με τη διαμόρφωση μιας εναλλακτικής λύσης για τη χώρα.